Ιδρυτική Διακήρυξη της Αυτόνομης Παρέμβασης Αρχαιολόγων

Η ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Ο παγκόσμιος οικονομικός σεισμός του 2008 – 2009 και η κατάρρευση του μοντέλου «σύγκλισης» βορρά – νότου στην Ευρώπη, ήταν προδιαγεγραμμένο ότι θα προσγείωναν απότομα την «περήφανη Ελλάδα του 2004», την «ατμομηχανή των Βαλκανίων», στην οικτρή πραγματικότητα της παραγωγικής ανεπάρκειας, του κοινωνικού αποπροσανατολισμού και της πολιτικής και πνευματικής ένδειας. Στη συνέχεια, η κορύφωση της πολύπλευρης κρίσης χρησιμοποιήθηκε «ως ευκαιρία» από τις οικονομικές και πολιτικές ηγεσίες, για να αποδιαρθρώσουν το κοινωνικό κράτος, να συμπιέσουν τις κοινωνικές ανάγκες και να συνθλίψουν τον κόσμο της εργασίας.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά το διάγγελμα στο Καστελόριζο, η ακραία λιτότητα έχει αποτύχει παταγωδώς στον διακηρυγμένο στόχο της τιθάσευσης του δημόσιου χρέους, οδηγώντας παράλληλα σε μια πρωτόγνωρη οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Αυτό, όμως, που έχει συντελεστεί με απόλυτη επιτυχία, είναι ο πραγματικός στόχος των μνημονιακών πολιτικών, μια ιστορικών διαστάσεων αναδιανομή εισοδήματος σε βάρος των εργαζομένων και ένα κράτος σε μόνιμη κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης».

Εντούτοις, η ιστορία διδάσκει ότι δεν υπάρχει κρίση που διαρκεί αιώνια. Έτσι, οδεύουμε προς την τελική φάση αυτής αλλά και κάθε κρίσης, που χαρακτηρίζεται από τη συστηματική προπαγάνδα για την εμπέδωση κλίματος εφησυχασμού και «επιστροφής στην κανονικότητα», με στόχο τη νομιμοποίηση της ασκούμενης πολιτικής στη συλλογική συνείδηση της κοινωνίας και συνεπώς τη μονιμοποίηση των αποτελεσμάτων της ως «αναγκαίου και δίκαιου» επιπέδου διαβίωσης και κοινωνικής ζωής.

Η «νέα κανονικότητα» στην πραγματικότητα είναι το καταστροφικό για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία νεοφιλελεύθερο μοντέλο, που προβάλλεται ως συνταγή επιτυχίας για την εποχή μετά το «τέλος των μνημονίων».

Αρχικά έχουμε την «εσωτερική υποτίμηση», με ελαστικές σχέσεις εργασίας και μισθούς εξαθλίωσης, δήθεν για να προσελκυστούν επενδύσεις. Στην πραγματικότητα, αυτό που έχει συμβεί στα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα, είναι η ραγδαία αύξηση κατά 40% του λόγου εταιρικών κερδών προς μισθούς, ένα πανευρωπαϊκό ρεκόρ στην εκμετάλλευση των εργαζομένων. Και πλανάται πλάνη οικτρά όποιος πιστεύει ότι οι αρχαιολόγοι του Δημοσίου δεν θα ακολουθήσουν τους συναδέλφους του ιδιωτικού τομέα των 580€.

Ακολουθεί η περιβόητη «αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας», ένας ευφημισμός, πίσω από τον οποίο κρύβεται η πώληση και επανα-ενοικίαση δημοσίων κτηρίων (sale and lease back), μια απαράδεκτη και ζημιογόνα διαδικασία, στην οποία συμμετείχε και το Υπουργείο Πολιτισμού με το κτήριο της Κεντρικής Υπηρεσίας. Παράλληλα, σαν «αξιοποίηση» πλασάρεται η εκποίηση ακινήτων κάθε είδους, ακόμα και αν έχουν απαλλοτριωθεί για αρχαιολογικούς σκοπούς, όπως τα ακίνητα του ΥΠΠΟ στην Πλάκα, που έχουν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ.

Στη συνέχεια έρχονται οι πολυδιαφημισμένες «ιδιωτικοποιήσεις», που δεν είναι παρά η εκχώρηση στρατηγικών και κερδοφόρων δραστηριοτήτων του Δημοσίου στα κρατικοδίαιτα διαπλεκόμενα συμφέροντα, ταυτόχρονα με την επέκταση της «χρήσης» ενοικιαζόμενων εργαζομένων στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως προβλέπεται στο τελευταίο πολυνομοσχέδιο, που ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία. Και ας μην έχουμε καμία αμφιβολία. Δεν πρόκειται να υπάρξουν κόκκινες γραμμές, όρια και ευαισθησίες για την πολιτιστική κληρονομιά και το «περιούσιο» Υπουργείο Πολιτισμού. Ύστερα από το «πείραμα» των Stage, των ΜΚΟ και της «κοινωφελούς εργασίας», και αφού δημοσιεύματα ακόμα και στον διεθνή τύπο προετοίμασαν το έδαφος, ο κ. Υπουργός ΔΜΗΔ σε πρόσφατη συνέντευξή του το είπε απροκάλυπτα: η φύλαξη αρχαιολογικών χώρων και μουσείων πρέπει να παρέχεται από τον ιδιωτικό τομέα και όχι από δημόσιους υπαλλήλους. Το μοντέλο αυτό σύντομα θα περάσει και στις σωστικές ανασκαφές, που εξάλλου από χρόνια θεωρείται «φυσιολογικό» να γίνονται με αναθέσεις «χωματουργικών εργασιών», στα έργα συντήρησης, στις αναστηλώσεις και στα γραφεία.

Τέλος, έχουμε τις «διαρθρωτικές αλλαγές», όπως οι «fast track» διαδικασίες, που παρακάμπτουν τον αρχαιολογικό νόμο και το Υπουργείο Πολιτισμού, και η «εγγύηση» του ελληνικού δημοσίου για αποζημίωση «επενδυτών» ακόμα και για νόμιμες ενέργειες υπηρεσιών, όπως η «Αρχαιολογία και η Πολεοδομία».

Παράλληλα, κρατικοδίαιτοι θιασώτες του «καθόλου κράτος» προωθούν τη διάλυση του Δημοσίου, πίσω από το φανταχτερό περιτύλιγμα της «ανασυγκρότησης», μέσα από τον «ουσιαστικό επανέλεγχο» των μετατροπών συμβάσεων σε αορίστου χρόνου, μια πλούσια δεξαμενή για την επίτευξη των μνημονιακών στόχων για απολύσεις, τα νέα οργανογράμματα των Υπουργείων, που θα ενσωματώσουν στην κρατική δομή μηχανισμούς λιτότητας, την υποχρεωτική «αξιολόγηση» του 15% των δημοσίων υπαλλήλων ως ανεπαρκών, προετοιμάζοντας το επόμενο κύμα μετακινήσεων και απολύσεων, ένα νέο μισθολόγιο, που θα φέρει και άλλες μειώσεις στους μισθούς μέσω της αξιολόγησης, ένα νέο «μόνιμο μηχανισμό κινητικότητας», που θα δημιουργήσει μια «εσωτερική αγορά εργασίας» στο Δημόσιο, και την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης.

Στην πραγματικότητα, η ελληνική κοινωνία βρίσκεται εμπρός σε ένα σταυροδρόμι και οι επιλογές, που θα γίνουν τώρα, θα καθορίσουν το μέλλον της. Από τη μια είναι ο εύκολος δρόμος της προσαρμογής στην «κανονικότητα», που μας ευαγγελίζονται οι «από πάνω». Μια επιλογή, που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, από την αποδοχή, την παραίτηση και την απογοήτευση, μέχρι την «ψευδαίσθηση» ενός προσωπικού και κλαδικού success story. Από την άλλη υπάρχει ο δύσκολος δρόμος της ενεργού συμμετοχής και της δημιουργικής ρήξης.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

Όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι όσα έχουν συμβεί ή είναι σε εξέλιξη στο Υπουργείο Πολιτισμού, είναι μέρος του ευρύτερου μνημονιακού σχεδίου για τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και τη συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα προς όφελος κρατικοδίαιτων συμφερόντων, που εξουσιάζουν στην πραγματικότητα τη χώρα. Η αναλγησία της κυβερνητικής πολιτικής, που εξαθλιώνει εργαζόμενους και συνταξιούχους, αυξάνει συνεχώς τη στρατιά των ανέργων, διώχνει τους νέους από τον τόπο, βάζει απανωτά χαράτσια, απελευθερώνει τους πλειστηριασμούς σπιτιών, κλείνει σχολεία και νοσοκομεία και μετά το ξαφνικό «μαύρο» στην ΕΡΤ ξεπουλά φιλέτα της δημόσιας περιουσίας, κερδοφόρες δραστηριότητες του Δημοσίου και κρατικές υποδομές στρατηγικής σημασίας, δεν έχει κόκκινες γραμμές, όρια και ευαισθησίες για την πολιτιστική κληρονομιά!

Ο κόσμος της εργασίας διαμαρτύρεται, καταγγέλλει και απεργεί, χάνοντας μεροκάματα και μέρες ασφάλισης, αλλά οι μνημονιακές δεσμεύσεις έχουν υπογραφεί και τα νομοσχέδια, το ένα μετά το άλλο, ψηφίζονται «επί της αρχής και κατ᾽ άρθρο» με την πλειοψηφία των κομμάτων, που συγκυβερνούν. Ως αποτέλεσμα, η ηττοπάθεια και η ανασφάλεια αυξάνονται, ενώ οι προσδοκίες και η συμμετοχή στους αγώνες μειώνονται.

ΑΥΤΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΤΡΑΠΕΙ! Εδώ δεν χωράνε ούτε μισόλογα, ούτε υπεκφυγές, ούτε επιμέρους συντεχνιακές αυταπάτες. Οι εργαζόμενοι δίνουμε μια μεγάλη και κρίσιμη πολιτική μάχη ενάντια στη ντόπια και τη ξένη ολιγαρχία, που βγάζει υπερκέρδη σε βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Αγωνιζόμαστε για την ακύρωση των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων. Για την ανατροπή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της ακραίας λιτότητας και της απαξίωσης της εργασίας. Για την οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας και την ευημερία του λαού μας. Για μια κοινωνία με σταθερή και αξιοπρεπή εργασία για όλους.

Σε όσους μας κατηγορούν για πολιτικοποίηση ενός «απολιτικού» επιστημονικού Συλλόγου απαντούμε με τα λόγια του B. Brecht, που ταιριάζουν απόλυτα με τη μεταμοντέρνα εκδοχή της δεκαετίας του ’30, που βιώνουμε στην Ελλάδα και την Ευρώπη:

Η ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ !

Παράλληλα, οι δύσκολοι καιροί που ζούμε, έχουν φέρει στην επιφάνεια την κρίση ταυτότητας, που ταλανίζει το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, στην προσπάθειά του να κρατήσει τις παλιές ισορροπίες σε μια εποχή αμείλικτων διλημμάτων. Παρά την αναντίρρητη υποχώρηση των αντιλήψεων για μια κλειστή επιστημονική συντεχνία, που κάποτε κυριαρχούσαν, ο ΣΕΑ εξακολουθεί να είναι εκτός της επίσημης δομής του συνδικαλιστικού κινήματος (ΠΟΕ ΥΠΠΟ και ΑΔΕΔΥ) και οι αρχαιολόγοι έχουν μόνο μια έμμεση εκπροσώπηση διαμέσου των «Ενιαίων Συλλόγων», με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κυρίως, όμως, αυτό που έχει λείψει, ειδικά το τελευταίο διάστημα, είναι η άμεση και μαζική συμμετοχή των μελών στη διαμόρφωση των αποφάσεων και της δράσης του Συλλόγου, αντί απλά για κάποιες ανακοινώσεις του ΔΣ για συμμετοχή στις κινητοποιήσεις, που εξαγγέλλουν άλλοι.

Είναι κάτι που προϋποθέτει σαφή στόχευση, προγραμματισμό και οργάνωση. Αυτό είναι το πραγματικό «ζωντάνεμα» του Συλλόγου και όχι διάφορες δραστηριότητες με επίκεντρο το κτήριο του ΣΕΑ, που βέβαια είναι ενδιαφέρουσες και καλοδεχούμενες αλλά ασφαλώς δευτερεύουσες, σε σχέση με τις απαιτήσεις τις εποχής για την επιστημονική και συνδικαλιστική του δράση.

Η μάχη που διεξάγεται, δεν θα είναι νικηφόρα, αν δεν οργανωθεί η πραγματική συμμετοχή όλων των συναδέλφων! Η αντίληψη ότι αρκεί μια «πρωτοποριακή» και «πεφωτισμένη» ομάδα, που ξέρει να αγωνίζεται και να συνομιλεί με την ηγεσία, δεν οδηγεί παρά στη σταδιακή αποδοχή όσων μας επιβάλλονται. Οι όποιες μικρές, αποσπασματικές και συχνά προσωρινές «νίκες» δεν αποτελούν μέρος παρά μιας τεράστιας, συνολικής «ήττας», που τείνει να μονιμοποιηθεί.

Τα ζητήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη σπουδαιότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, με την εύρυθμη λειτουργία και τα ωράρια των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων ή με πάγιες και διαρκείς υπηρεσιακές ανάγκες. Αν όσοι διαφωνούμε με τα κυβερνητικά σχέδια, δώσουμε τη μάχη σε στενό κλαδικό επίπεδο, χωρίς να βάζουμε το πολιτικό αίτημα για αλλαγή της ασκούμενης πολιτικής συνολικά, οι εξελίξεις για μια ακόμα φορά θα μας ξεπεράσουν.

Πρέπει να αντιληφθούμε έγκαιρα το αδιέξοδο στο οποίο κατευθύνεται αυτάρεσκα ο Σύλλογος, να σηκωθούμε από τον «καναπέ» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και να γίνουμε από θεατές συμμέτοχοι και δημιουργοί των εξελίξεων. Η Αυτόνομη Παρέμβαση Αρχαιολόγων συγκροτήθηκε ακριβώς με στόχο την αφύπνιση και την κινητοποίηση του ΣΕΑ, προκειμένου να διαμορφωθεί «από τα κάτω» ένα εναλλακτικό σχέδιο για την πολιτιστική κληρονομιά και την αρχαιολογική υπηρεσία, με επίκεντρο τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία και τις ανάγκες της. Με αυτόν τον στόχο διατυπώνουμε ένα ρηξικέλευθο πλαίσιο θέσεων και καλούμε τους συναδέλφους να το στηρίξουν, για να το κάνουμε μαζί πλαίσιο αρχών και δράσης του Συλλόγου.

ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ ΜΑΣ ΣΤΟΧΟΙ

Αγωνιζόμαστε για τη διασφάλιση και θεσμική θωράκιση του δημόσιου χαρακτήρα της πολιτιστικής κληρονομιάς και του αρχαιολογικού έργου, ενάντια σε κάθε μορφή άμεσης ή έμμεσης ιδιωτικοποίησης («παροχή υπηρεσιών» από ιδιώτες, «ενοικίαση» εργαζομένων, γραφειοκρατεία των ΠΥΣ, κάλυψη παγίων υπηρεσιακών αναγκών με έκτακτο προσωπικό των έργων, κλπ).

Αντιδρούμε δυναμικά για την ακύρωση της εκποίησης της ακίνητης περιουσίας του ΥΠΠΟ, ενάντια σε ένα απαίσχυντο Real Estate μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.

Κινητοποιούμαστε και κινητοποιούμε την ελληνική κοινωνία και τη διεθνή κοινότητα για την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών, που βαφτίζουν «μεταρρύθμιση» την υποβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στο όνομα μιας άναρχης ανάπτυξης προς όφελος συμφερόντων (πχ Αστέρας Βουλιαγμένης, Academy Gardens, Ελληνικό, Μετρό Θεσσαλονίκης κλπ). Απαιτούμε την κατάργηση των αντισυνταγματικών διατάξεων για τη fast track παράκαμψη του αρχαιολογικού νόμου και του Υπουργείου Πολιτισμού και την ομηρία της αρχαιολογικής υπηρεσίας στους «επενδυτές» του ΤΑΙΠΕΔ.

Αντιστεκόμαστε στη διάλυση της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Απορρίπτουμε τεχνητούς διαχωρισμούς με βάση τη σχέση εργασίας, υπερασπιζόμαστε ως αδιαπραγμάτευτο το δικαίωμα στη σταθερή και αξιοπρεπή εργασία, ενάντια στη διαθεσιμότητα και κάθε διαδικασία απόλυσης (επανερμηνεία του ΠΔ «Παυλόπουλου», αξιολόγηση με υποχρεωτική ποσόστωση, απομάκρυνση συναδέλφων μέσω δικαστικών αποφάσεων, αναγκαστικές μετακινήσεις, «ξαφνικοί θάνατοι» υπηρεσιών κλπ). Διεκδικούμε την επαρκή στελέχωση της αρχαιολογικής υπηρεσίας με πάγιο και σταθερό τρόπο και την αναβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων, προς όφελος των πιο αδύναμων συμπολιτών μας, χωρίς ελαστικές και χαμηλά αμειβόμενες σχέσεις εργασίας - νέας ομηρίας.

Συγκρουόμαστε μετωπικά με παγιωμένες πρακτικές και αντιλήψεις, με στόχο ένα κύμα ριζικών αλλαγών για την εμβάθυνση της δημοκρατίας στον τρόπο λήψης αποφάσεων και στη λειτουργία της διοίκησης (ανεξαρτησία των Συμβουλίων και αναβάθμιση του ρόλου τους, μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, νομοπαρασκευαστικές διαδικασίες, τοποθετήσεις προϊσταμένων κλπ).

Απορρίπτουμε τις μεθοδεύσεις της πολιτικής ηγεσίας για το νέο Οργανισμό, που υπηρετούν τις μνημονιακές δεσμεύσεις για μετακινήσεις, απολύσεις και ένα μικρό «εποπτικό» κράτος. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας με τους Συλλόγους όλων των ειδικοτήτων, για να διαμορφώσουμε από την αρχή ένα σχέδιο ριζικού μετασχηματισμού του Υπουργείου Πολιτισμού, με στόχο την αναβάθμιση και την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, την ενδυνάμωση του επιστημονικού ρόλου τους, την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πολιτών και την κατοχύρωση των θέσεων εργασίας.

Διεκδικούμε την επαρκή χρηματοδότηση για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών της Υπηρεσίας (οδοιπορικά, αναλώσιμα κλπ), την αναβάθμιση του ΤΑΠΑ και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του, την εξάλειψη δαπανών, που εξυπηρετούν κομματικά και προσωπικά συμφέροντα, και την κατάλληλη αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του ΥΠΠΟ υπό δημόσιο έλεγχο, που θα εξοικονομήσει πόρους.

Επεξεργαζόμαστε ένα εναλλακτικό μοντέλο πολιτιστικής και μουσειακής πολιτικής, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας με στόχο την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Απαιτούμε ένα Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, που θα είναι αναπτυξιακό εργαλείο και θα κατοχυρώνει την ακίνητη περιουσία του ΥΠΠΟ και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σε συνεργασία με την πανεπιστημιακή κοινότητα, τη διεθνή έρευνα, την εκπαίδευση και τα κινήματα πολιτισμού αναδεικνύουμε την πολιτιστική κληρονομιά ως πολύτιμο κοινωνικό αγαθό, που μέσα από διαδικασίες εξωστρέφειας και ένταξης στην καθημερινή ζωή αποτελεί βασικό πυλώνα για την κοινωνική συνοχή και τη στήριξη και ανάταση της ελληνικής κοινωνίας σε μια περίοδο βαθιάς ανθρωπιστικής κρίσης.

Απαιτούμε την αναγνώριση της προϋπηρεσίας όλων των συναδέλφων για λόγους ισονομίας και για την εμπέδωση κλίματος δικαίου μέσα στην Υπηρεσία.

Συντονιζόμαστε με τους ευρύτερους αγώνες ενάντια στην απαξίωση του Δημοσίου και του κοινωνικού κράτους, που αποσκοπεί στην εκχώρηση κερδοφόρων και στρατηγικών δραστηριοτήτων σε διαπλεκόμενα συμφέροντα. Αγωνιζόμαστε μαζί με όλους τους εργαζομένους για τη συνολική αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να μπορεί να καλύπτει τις κοινωνικές ανάγκες, αποτελώντας ταυτόχρονα μοχλό ανάπτυξης της χώρας.